Lesson Study กระบวนการพัฒนาครู1

"การสร้างการเรียนรู้ที่ดีครูต้องรับผิดชอบในการวางแผนการจัดกิจกรรม และการสร้างการเรียนรู้ที่ดีนั้นครูต้องรับผิดชอบร่วมกัน"


หนึ่งในกระบวนการที่ช่วยในการพัฒนาครุผู้สอนให้มีความรู้ความเข้าใจ  สามารถจัดการเรียนรู้ที่ทำให้ผู้เรียนบรรลุตามเป้าหมายนั้น  ที่โรงเรียนลำปลายมาศพัฒนาจะพัฒนาครูผู้สอนทั้งกระบวนการของ PLC : Professional Learning Community และกระบวนการ Lesson Study

ตัวอย่างการทำ Lesson Study ในกลุ่มสาระวิชาภาษาไทย

Lesson Study ภาษาไทย เรื่องคำลักษณะนาม ของพี่ๆ ชั้น ป.6 โดยครูฟ้า

ก่อนการจัดกิจกรรมในวันนี้ครูผู้สอนภาษาไทยได้ร่วมกันวางแผนในการออกแบบกิจกรรมร่วมกัน (BAR : Before Action Review)


หลังจากนั้นครูผู้สอนจะนำกิจกรรมที่ร่วมกันออกแบบนั้นไปใช้ในชั้นเรียนของตนเอง (ขั้นกิจกรรมการเรียนรู้)

ขั้นชง : ครูมีบัตรคำจากนิทานชาดก จากพระไตรปิฎกตอน ฝูงนกทะเลาะกัน มาให้นักเรียนช่วยกันอ่านออกเสียงและอธิบายความหมายของคำนั้นๆ

ขั้นเชื่อม : นักเรียนนำคำที่ได้มาจัดกลุ่มคำที่เกี่ยวข้องกัน  สัมพันธ์กัน แล้วร่วมวิเคราะห์ สังเคราะห์อภิปรายเกี่ยวกับกลุ่มคำนั้นๆ แล้วตั้งคำถามชวนคิดเชื่อมโยงสู่คำและลักษณะนามของคำนั้นๆ

ขั้นใช้ : นำคำจากการจัดกลุ่มคำนามและคำลักษณะนามมาใช้ในการเขียนเรื่องสร้างสรรค์ตามจินตนาการ (จะได้ชิ้นงานที่นำไปสู่การวัดและการประเมินผล)

และเมื่อจัดกิจกรรมการเรียนรู้วันนี้เสร็จ  ทีมครูจะช่วยกัน AAR (After Action Review) เพื่อการพัฒนาต่อไป

ชิ้นงาน สื่อสารความเข้าใจ

กระบวนการเรียนรู้ที่ทำให้ผู้เรียนเกิดความเข้าใจ คือ การได้ลงมือทำ  ได้ปะทะข้อมูล เพื่อตกผลึกความเข้าใจด้วยตนเอง  ซึ่งบทบาทของครูนั้นจะเป็นผู้สร้างแรงบันดาลใจให้ผู้เรียนอยากเรียนรู้  อยากทำ ด้วยการตั้งคำถามกระตุ้นคิด ท้าทาย เหมาะสมกับวัย  อีกทั้งผู้เรียนได้ใช้ศักยภาพในการเรียนรู้อย่างเต็มที่

ทุกชั่วโมงของการเรียนรู้ภาษาไทย นักเรียนจะได้ทำชิ้นงานเพื่อสื่อสารความเข้าใจทั้งที่เกี่ยวข้องกับวรรณกรรมหรือหลักภาษาตามเป้าหมายของการเรียนรู้เสมอ

ตัวอย่างชิ้นงาน

ที่นี่ไม่มีการสอบ เพราะประเมินผู้เรียนตามสภาพจริง  ชิ้นงานคือการประเมินอีกรูปแบบหนึ่ง แต่ไม่ใช่ทั้งหมด

การเชื่อมวรรณกรรมสู่หลักภาษา

"เชื่อมวรรณกรรมกับหลักภาษา"

ชั่วโมงที่ 3 ของการเรียนรู้ภาษาไทย ในสัปดาห์นี้
_ครู(ชง) กระตุ้นด้วยสื่อบัตรคำหรือข้อความจากวรรณกรรมที่อ่าน แล้วตั้งคำถามกระตุ้นคิดที่สอดรับกับหลักภาษาที่เป็นเป้าหมายของการเรียนรู้ในสัปดาห์
_ผู้เรียนมีส่วนร่วมในกระบวนการเรียนรู้ Active Learning โดยได้ร่วมคิด ได้ลงมือปฏิบัติ ได้แสดงความคิดเห็นร่วมกัน (เชื่อม)
_ได้ทำชิ้นงานหรือภาระงาน (ใช้) เพื่อสื่อสารความเข้าใจ

การเชื่อมวรรณกรรมสู่พฤติกรรมสมองผ่านชิ้นงาน

"การพูดและการเขียนคือการสื่อสารความเข้าใจ ฝึกฝนการใช้ภาษา ครูควรกระตุ้นให้เด็กกล้าที่จะใช้ภาษาไม่ใช่กลัว"

การเรียนภาษาผ่านวรรณกรรม
เมื่ออ่านเรื่องเสร็จ
_ครูตั้งคำถามกระตุ้นการคิดที่เชื่อมโยงสู่พฤติกรรมสมอง
_ผู้เรียนได้พูดแสดงความคิดในการตอบคำถามอย่างมีเหตุผล
_ผู้เรียนได้สื่อสารความเข้าใจผ่านการทำชิ้นงาน(การเขียน) และการนำเสนอ

เพียงครูใช้คำพูดเชิงบวก ชื่นชม ให้กำลังใจ ไม่คอยจับผิดแต่สร้างความเข้าใจให้กับผู้เรียน เด็กก็กล้าที่จะใช้ภาษาในการสื่อสาร

ขอบคุณผลงานบางส่วนจากพี่ๆ ป.2 และ ป.3 ในชั่วโมงที่ 2 ของการเรียนรู้ภาษาไทย

การอ่านวรรณกรรม

"การอ่านออกเขียนได้เป็นสิ่งที่จำเป็นพื้นฐาน
แต่เราต้องพาผู้เรียนไปให้สูงกว่านั้น"

_การอธิบายความหมายใต้บรรทัด การตีความในสิ่งที่อ่านเพื่อเข้าใจในสิ่งที่เรื่องกำลังสื่อสาร
_ความซาบซึ้ง เข้าถึงแก่นและเชื่อมโยงสู่การปรับประยุกต์ใช้

ทุกครั้งที่อ่านวรรณกรรม ครูต้องตั้งคำถามที่จะเชื่อมโยงสู่พฤติกรรมสมอง (จำ_เข้าใจ_นำไปใช้_วิเคราะห์_สังเคราะห์_ประเมินค่า_สร้างสรรค์) เพื่อฝึกการคิดและการใคร่ครวญ น้อมสู่การเกิดความเข้าใจ

ภาษาไทยผ่านวรรณกรรม ณ โรงเรียนนอกกะลา (ที่นี่ไม่มีแบบเรียน)

ภาพ : พี่ๆ ป.2 อ่านวรรณกรรม"นิทานลูกสัตว์" เรื่อง ลูกแมวและลูกกระรอก และพี่ๆ ป.3 กำลังอ่านวรรณกรรม "นิทานนานาชาติ" เรื่อง คนเบื่อตนเอง